Vaak wordt geclaimd dat een dynamisch energiecontract goedkoper is, maar is dat wel zo? Volgens een uitgebreide analyse van Keuze.nl is dit voor drie van de vijf huishoudens niet het geval.
Een vast contract was in de afgelopen 12 maanden voor veel huishoudens aanzienlijk goedkoper. Zelfs veel huishoudens met zonnepanelen zijn goedkoper uit met een vast contract, ondanks de terugleverkosten. Het verschil in cashback is de doorslaggevende factor.
Dynamisch contract voor slechts twee soorten huishoudens voordeliger
Een standaard gezin met stroom en gas zonder zonnepanelen betaalde 60 euro minder met een vast contract dan met een dynamisch contract. Alleen huishoudens zonder gasaansluiting waren voordeliger uit met een dynamisch energiecontract.
| Situatie | Vast contract | Dynamisch contract | Verschil |
|---|---|---|---|
| 2 personen, stroom en gas | € 1976 | € 2036 | € 60 |
| 4 personen, stroom en gas | € 2588 | € 2630 | € 42 |
| 4 personen, zonnepanelen, gas | € 2111 | € 2146 | € 35 |
| 4 personen, zonder gas, zonder zonnepanelen | € 771 | € 766 | € -6 |
| 4 personen, zonder gas, met zonnepanelen | € 454 | € 330 | € -124 |
Grondige analyse: 70.000 prijspunten in onderzoek
In het onderzoek zijn vijf typen huishoudens geanalyseerd, met variaties in zonnepanelen, gasaansluiting en verbruik. De vergelijking bestrijkt de periode juni 2024 t/m mei 2025.
- Voor vaste energiecontracten zijn we uitgegaan van de laagste aanbiedingen die in juni 2024 beschikbaar waren (data uit de prijsvergelijker van Keuze.nl).
- Voor dynamische contracten gebruikten we de marktprijzen op uur- en dagniveau van 1 juni 2024 t/m 31 mei 2025, inclusief de gemiddelde inkoopvergoeding voor stroom en gas (data van de day-ahead beurzen).
In de analyse is gerekend met een verbruiksprofiel per uur en het gemiddelde energieverbruik per dag (meer in de winter, minder in de zomer). Voor de zonnepanelen hebben we gerekend met een ligging op het zuiden.
In totaal omvatte de analyse meer dan 70.000 prijspunten. We stellen de dataset van ons onderzoek beschikbaar als download (zie onder dit artikel).
Zonnepanelen: vast contract verrassend goedkoper
Omdat je geen terugleverkosten betaalt bij een dynamisch contract, wordt vaak gedacht dat dit type contract goedkoper is met zonnepanelen. Verrassend genoeg blijkt uit onze analyse dat dit niet altijd zo is.
Je betaalt inderdaad geen terugleverkosten bij een dynamisch contract, maar door de lage marktprijs voor opgewekte stroom wordt dat voordeel grotendeels tenietgedaan. Met een dynamisch contract lever je namelijk vooral stroom terug op momenten dat de stroomprijs relatief laag is. Met een dynamisch contract saldeer je tegen het (lagere) markttarief, waardoor dit voordeel kleiner is.
Alleen huishoudens zonder gasaansluiting komen in onze analyse voordeliger uit met een dynamisch contract (met en zonder zonnepanelen). Zij besparen tussen de 6 en 123 euro per jaar.
Cashbacks bepalend voor prijsverschil
Energieleveranciers bieden aan nieuwe klanten bijna altijd een cashback. Deze cashbacks blijken een grote impact te hebben op het prijsverschil tussen vaste en dynamische contracten. Met name huishoudens met een gasaansluiting krijgen hoge cashbacks bij een vast energiecontract.
Gemiddelde cashbacks op de peildatum (juni 2024)
| Situatie | Cashback vast | Cashback dynamisch |
|---|---|---|
| 2 personen | € 313 | € 150 |
| 4 personen | € 313 | € 150 |
| 4 personen met zonnepanelen | € 266 | € 75 |
| Alleen stroom | € 99 | € 75 |
| 4 personen zonder gas met zonnepanelen | € 60 | € 75 |
Bron: energievergelijker Keuze.nl
Hoewel ook zonder cashbacks voor de meeste huishoudens een vast contract voordeliger zou zijn, is het prijsverschil voor het grootste deel toe te schrijven aan de cashbacks.
Zonder de cashbacks mee te rekenen zou een huishouden zonder zonnepanelen en mét gas 103 euro goedkoper uit zijn dan met een dynamisch contract. Reken je de cashbacks mee, loopt dit verschil op tot 60 euro in het voordeel van een vast contract.
Voor huishoudens zonder gas liggen de cashbacks aanmerkelijk lager.
Slim sturen helpt, maar meestal niet genoeg
Bij dynamische contracten is je verbruiksprofiel erg bepalend. Het moment waarop je stroom verbruikt bepaalt namelijk de prijs.
Vaak hoor je dat je met een dynamisch energiecontract kunt besparen door stroom te gebruiken op goedkope momenten. Dat is deels waar: het moment waarop je stroom verbruikt heeft veel impact op de energierekening. Maar hoeveel stroom je naar een goedkoper moment kunt verplaatsen is daarbij erg belangrijk, en niet altijd even eenvoudig.
In onze analyse zien we dat zelfs huishoudens die slim hun stroomverbruik sturen vaak niet goedkoper uit zijn met een dynamisch contract. In de situaties die wij doorgerekend hebben werd het prijsverschil kleiner, maar bleef een vast contract afgelopen jaar goedkoper.
Slim sturen met gas niet mogelijk
Alleen voor je stroomverbruik heeft het zin om slim te sturen. De dynamische gasprijs wordt per dag bepaald, dus je betaalt ieder moment van de dag dezelfde prijs voor gas.
Huishoudens die gas gebruiken om hun huis te verwarmen kunnen daardoor veel minder besparen op hun energierekening met een dynamisch contract. De dynamische gasprijs is in de winter vaak hoger, en je kunt niet je verbruik verleggen naar een goedkoper moment.
Op goedkope momenten de vaatwasser aan
Een concreet voorbeeld: een vaatwasser verbruikt zo'n 220 kWh per jaar (gemiddeld). Stel dat de dynamische energieprijs inclusief energiebelasting op de goedkoopste momenten ongeveer 12 cent voordeliger is dan de vaste stroomprijs, bespaar je 26 euro per jaar.
Lukt het je om ook de wasdroger en wasmachine op voordelige momenten in te zetten, loopt je besparing op naar zo'n 65 euro per jaar.
Dat tikt aan, maar doordat je bij vaste contracten hogere cashbacks krijgt, zijn in onze analyse vaste contracten alsnog goedkoper dan dynamische contracten. Het prijsverschil wordt wel kleiner.
Elektrische auto: slim laden
Ook met een elektrische auto (als grote energieverbruiker) zien we dat slim sturen geen enorme impact lijkt te hebben.
Als je op goedkope momenten een elektrische auto oplaadt (bijvoorbeeld ’s nachts), ben je met een dynamisch contract goedkoper uit dan wanneer je op dure momenten oplaadt (bijvoorbeeld om 18:00 uur 's avonds). Bij een vast contract maakt het moment van laden niet uit, want je betaalt altijd hetzelfde tarief.
Uit onze analyse blijkt dat iemand die op slimme momenten zijn auto oplaadt goedkoper uit is met een dynamisch contract (30 euro verschil). Iemand die altijd om 18:00 uur ’s avonds de auto oplaadt (een erg duur moment) is daarentegen met een dynamisch contract bijna 100 euro duurder uit dan iemand met een vast contract.
Wanneer is een dynamisch energiecontract wél interessant?
Uit onze analyse blijkt dat huishoudens zónder gasaansluiting afgelopen jaar profiteerden van een dynamisch energiecontract. Huishoudens met gas ondervonden nadeel van de hoge (dynamische) gasprijs afgelopen winter.
De kans is groot dat dit beeld vanaf 2027 gaat veranderen. De salderingsregeling vervalt dan en de netto terugleververgoeding lijkt zeer laag te worden, op basis van informatie die nu bekend is. Een dynamisch contract kan dan een stuk interessanter worden, zeker met zonnepanelen.
Voor nu is dat echter nog niet aan de orde. Zolang je kunt salderen (in 2025 en in 2026), is een vast contract vaak voordeliger.
Daarnaast is een dynamisch contract interessant met een thuisbatterij. Met een thuisbatterij kun je heel precies sturen wanneer je stroom verbruikt of teruglevert. Deze groep is echter nog heel klein: ongeveer 0,4% van de huishoudens heeft op dit moment een thuisbatterij. Onduidelijk is nog of een thuisbatterij is terug te verdienen.
Energieprijzen dalen harder dan experts verwachten: als je het risico aandurft
Als je verwacht dat de energieprijzen flink goedkoper worden dan marktanalisten voorspellen, kan een dynamisch contract interessant zijn. De prijzen voor een vast contract zijn gebaseerd op de voorspelde marktprijs voor stroom en gas komend jaar (de zogenaamde 'futures'), dynamische tarieven meebewegen met de markt.
Je neemt dan wel een financieel risico: als je verwachting niet uitkomt en de prijzen juist hoger zijn dan experts verwachten, betaal je meer.
Conclusie
De belangrijkste punten die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen:
- Voor de meeste huishoudens is een vast contract voordeliger, tot wel 60 euro op jaarbasis
- Een dynamisch contract is alleen voordeliger voor huishoudens zónder gasaansluiting
- Wanneer je veel stroom gebruikt op goedkope momenten is het mogelijk om goedkoper uit te komen met een dynamisch energiecontract
- De cashback die je ontvangt als nieuwe klant bleek erg bepalend voor het prijsverschil. Stap daarom steeds over als je contract afloopt (ook met een dynamisch energiecontract).
Zoek je de voordeligste optie? Op dit moment is dat een vast contract. Is voor jouw situatie een dynamisch energiecontract wel een goede keuze? Onze dynamische energie vergelijker laat je de goedkoopste leveranciers voor jouw situatie zien.
Rectificatie:
In een eerdere versie van dit artikel stond een storende rekenfout, waardoor de inkoopvergoeding van dynamische contracten ten onrechte dubbel werd meegerekend. Deze fout is gecorrigeerd en het artikel is aangepast op de juiste gegevens. Het prijsverschil tussen vaste en dynamische contracten is minder groot dan eerder door ons gerapporteerd.
Disclaimer:
In reacties op social media werd aangegeven dat werd gerekend met een ander tarief dan het CBS-gemiddelde. Dit klopt: het artikel is geschreven vanuit het perspectief van een consument die vorig jaar voor de keuze stond om een vast of een dynamisch contract af te sluiten. Deze consument betaalde met een vast contract een lager tarief dan een variabel contract.
Bronnen voor dit onderzoek:
- Prijsdata energievergelijker Keuze.nl
- EPEX day-ahead beursprijzen (dynamische stroomprijs)
- LEBA/TTF spotmarkt (dynamische gasprijs)
Download de volledige dataset met ons onderzoek (xlsx-bestand, 4,5 MB)
