Zwanger en in loondienst? Dan krijg je 16 weken volledig betaald zwangerschapsverlof. Zwanger en zzp’er? Dan krijg je zonder AOV hooguit het minimumloon via de ZEZ-uitkering en geen extra vergoeding bij complicaties tijdens of na de zwangerschap. Voor zelfstandige partners van aanstaande moeders is er al helemaal niets geregeld.
Keuze.nl onderzocht de financiële kloof tussen zwangere vrouwen in loondienst en zwangere zelfstandigen. De uitkomst: een verschil van zo’n € 13.000. Zelfs zzp’ers die hun zaken goed geregeld hebben, vallen vaak tussen wal en schip. Het aantal vrouwelijke zzp’ers groeit, maar verlofregelingen blijven achter waardoor de ongelijkheid toeneemt.
In het kort:
- Zzp’ers zonder AOV krijgen alleen de ZEZ-uitkering (16 weken minimumloon).
- Een AOV dekt deels de kosten, maar zorgt nog steeds voor een inkomensdaling.
- Wachttijd AOV: meestal 1 of 2 jaar, dus plannen is cruciaal.
- Zzp’ers waarvan de partner zwanger is, krijgen vaak geen betaald verlof.
- Minder rechten bij adoptie/pleegzorg: AOV vergoedt soms adoptie, nooit pleegzorg.
- Ons advies: als je je zwangerschap kunt plannen, sluit dan tijdig een AOV af om inkomensval te beperken.
De basis: dit krijg je als werknemer (en niet als zzp’er)
Voor werknemers in loondienst is het verlof rondom zwangerschap en geboorte ruim geregeld. Een zwangere vrouw heeft recht op 16 weken volledig betaald zwangerschapsverlof, 9 weken deels betaald ouderschapsverlof en aanvullende rechten zoals extra pauzes en tijd om te kolven. Ook zijn er regels die overwerk en nachtdiensten beperken, en bestaat er dekking bij complicaties.
Voor een zwangere zzp’er geldt alleen de zogeheten Zelfstandig en Zwanger-regeling (ZEZ-uitkering). Deze keert 16 weken het minimumloon uit, mits ze voldoet aan het urencriterium. Zijn er complicaties, dan is er geen vangnet. Verder zijn er geen aanvullende rechten of compensaties.
In dit voorbeeld vergelijken we de (verlof)rechten van Linda (loondienst) met Bente (zzp’er met AOV).
Als zwangere zzp'er wordt je ruim € 13.000 achtergesteld
Bente werkt fulltime als zzp’er en heeft een jaarinkomen van ca. € 65.000. Tijdens haar zwangerschap moet ze rondkomen van de ZEZ-uitkering: 16 weken minimumloon, in totaal bijna € 9.000. Zonder AOV is dat het enige wat ze ontvangt.
We vergelijken haar situatie met Linda, die in loondienst jaarlijks € 40.000 verdient. Linda krijgt in diezelfde periode haar volledige salaris doorbetaald en kan bovendien negen weken ouderschapsverlof opnemen (70% van het salaris). Daarnaast heeft Linda recht op extra pauzes, tijd om te kolven en bescherming tegen overwerk en nachtdiensten. Zaken die Bente als zelfstandige zelf moet regelen en bekostigen.
Waar Linda in loondienst tijdens haar zwangerschap recht heeft op verlof en pauzes ter waarde van zo’n € 22.000, moet Bente als zzp’er rondkomen van minder dan € 9.000.
Zou Bente een AOV hebben, dan zou die naast de ZEZ in haar situatie nog bijna € 12.000 vergoeden, waardoor het gat met Linda in totaal iets kleiner wordt.
We rekenen met € 40.000 (loondienst) en € 65.000 (zzp), omdat zelfstandigen gemiddeld meer verdienen dan werknemers.
AOV dekt maar deel van de kosten
Voor zelfstandigen die niet willen terugvallen op een minimuminkomen kan een AOV de gemiste inkomsten deels compenseren. Dit verkleint de kloof tussen een zzp’er en een werknemer, maar timing is cruciaal: bij veel AOV’s geldt een wachttijd van 1 tot 2 jaar voordat zwangerschapsdekking ingaat. Voor zelfstandigen met een kinderwens kan het daarom lonen om tijdig een arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten.
"Als je je zwangerschap kunt plannen, kan een AOV het financiële gat grotendeels dichten, maar veel zzp’ers weten niet eens dat dit gat bestaat."
Monica Arbeider | Verzekeringsspecialist bij Keuze.nl
Mannelijke zzp’ers helemaal niet gecompenseerd bij geboorte
Ben je zzp’er en bevalt je partner? Dan heb je geen recht op betaald verlof of compensatie voor gemiste inkomsten. Zelfs een arbeidsongeschiktheidsverzekering maakt voor partners geen verschil. Er zijn weinig verzekeraars die dekking bieden voor ouderschap.
Dat staat in sterk contrast met de situatie voor werknemers: sinds 2020 kunnen partners namelijk, naast 1 week volledig betaald geboorteverlof en 9 weken ouderschapsverlof, 5 weken aanvullend geboorteverlof opnemen, 70% vergoed door het UWV.
Adoptie en pleegzorg
Ook bij adoptie en pleegzorg is het verschil groot. Werknemers krijgen 6 weken volledig betaald verlof, plus 9 weken deels betaald ouderschapsverlof. Zzp’ers zonder AOV krijgen niets. Opvallend is dat een zzp’er met AOV bij adoptie wél 6 weken volledig vergoed verlof kan krijgen, maar bij pleegzorg niet. Een onlogisch verschil, want in beide gevallen gaat het om de komst van een kind dat zorg nodig heeft.
Wat zegt de specialist?
“Dat je als zzp’er je eigen boontjes moet doppen, was natuurlijk al bekend,” zegt Monica Arbeider, verzekeringsspecialist bij Keuze.nl.
“Maar deze verschillen zijn zó groot dat je je kunt afvragen of dit de bedoeling is. Het systeem straft ondernemende ouders af, terwijl het aantal (vrouwelijke) zelfstandigen juist toeneemt. De wetgeving loopt achter bij die van loondienst, waar de afgelopen jaren juist veel verbeteringen zijn doorgevoerd, zoals uitgebreider partnerverlof en de introductie van betaald ouderschapsverlof. Dit vergroot de ongelijkheid en kan ertoe leiden dat zelfstandigen te snel weer aan het werk gaan, met alle risico’s van dien.”
De harde realiteit voor zwangere zzp’ers
Iemand in loondienst die zwanger raakt, gaat er financieel niet op achteruit. Een zzp’er juist wel. Een AOV kan het gat deels dichten, maar zelfs dan moet je rekening houden met een flinke inkomensdaling.
- Zzp’ers moeten hun zwangerschap vaak plannen, want bij de meeste verzekeraars geldt een wachttijd van 1 tot 2 jaar voordat zwangerschapsdekking ingaat.
- Zonder vangnet zijn zelfstandige vrouwen sneller geneigd om te vroeg weer aan het werk te gaan, wat risico’s geeft op stress, uitval en financiële problemen.
- Het aantal (vrouwelijke) zelfstandigen groeit, maar beleid en regelingen blijven achter.
Onze tips voor zzp’ers met een kinderwens
- Wees je bewust van de bestaande regelingen en maak van tevoren een goede financiële planning.
- Houd rekening met risico’s zoals complicaties tijdens of na de zwangerschap, waardoor je langer niet kunt werken.
- Overweeg een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze kan het financiële gat verkleinen, maar let op de wachttijd voordat zwangerschapsdekking ingaat.
Bronnen:
- UWV, Zelfstandig en Zwanger-uitkering
- Rijksoverheid, Zwangerschaps- en bevallingsverlof, geboorteverlof voor partners, ouderschapsverlof en adoptie-/pleegzorgverlof
- Onderzoek en berekeningen Keuze.nl (2025)
